Burn-out preventie vanuit de werknemer (leestijd 2-3 minuten)
Geregeld lees ik artikelen en nieuwsberichten waarbij de rol van werkgevers, in relatie tot het ontwikkelen van burn-outklachten onder werknemers, wordt benadrukt. Het geven van autonomie, optimaliseren van werkdruk en creëren van een fijne werksfeer worden gezien als belangrijke taken van werkgevers, om hun werknemers gezond te houden. We kunnen natuurlijk niet ontkennen dat deze factoren een belangrijke rol spelen in het wél of niet ontstaan van een burn-out. Toch vraag ik mij geregeld af, in hoeverre het realistisch is om deze verantwoording op het ontstaan van een burn-out, bij de werkgever te leggen. Is het niet veel doeltreffender om vaker de focus te leggen op factoren die een rol spelen bij het ontstaan, vanuit de werknemer zelf? Ervaren werkdruk, werksfeer en autonomie zijn tenslotte per individu verschillend. Is het haalbaar om van werkgevers te verwachten dat zij door hebben hoe alle werknemers, hier op individueel niveau in staan?
Het lijkt mij zo zinvol om meer te streven naar werknemers die zélf bewust zijn van hoeveel energie en stress zij hebben. Werknemers die zelf ervaren of hun energie- en stresslevel zich in kritieke toestand bevindt en burn-out op de loer ligt, of juist het tegenovergestelde. Zij kunnen dit tenslotte alleen zelf voelen dus het is volgens mij de uitdaging om dit bewustzijn te creëren onder werknemers. Maar hoe doe je dit? Hoe kunnen we zorgen dat werknemers bewuster worden van hun eigen energie- en stresslevel, en het feit of zij wel of niet in balans zijn? En nog belangrijker, hoe kunnen we zorgen dat zij hier naar gaan handelen? Met andere woorden: als een werknemer op een moment minder energie heeft, wat doet hij hier dan mee? Hoe komt hij op voor zijn eigen belangen en waarborgt hij zijn eigen grenzen en dus gezondheid? Hiervoor zijn onder andere deze twee vaardigheden van belang; lichaamsbewustzijn en grenshantering. Het eigen maken en aanbieden van deze vaardigheden aan werknemers, vind ik dan weer wél een taak van werkgevers. Het is duurzaam en kostenefficiënt om werknemers handvatten te bieden en om een veilige ruimte te creëren waarin werknemers zelf leren hun gezondheid te waarborgen.
Werknemers dienen kennis te hebben over lichamelijke en mentale signalen die duiden op (beginnende) overbelasting. Lichamelijke signalen zijn: hoofdpijn, opgejaagd voelen, nek- schouderpijn of (spier)vermoeidheid. Mentale signalen zijn: concentratieproblemen, piekeren, moeite met plannen en een verminderd geheugen. Ook aanhoudende slaapproblemen duiden vaak op een overbelast stress-/ rustsysteem. Als deze signalen zich veelvuldig langdurige voordoen en de werknemer hier zélf last van heeft, moet hij in actie komen om deze disbalans te herstellen. Dit hoeft hij niet te doen voor zijn werkgever, of zijn collega’s, maar voor zichzelf en zijn eigen kwaliteit van leven.
Daarnaast is het natuurlijk van belang dat jouw werknemer handvatten en tools aangereikt krijgt, waarmee hij zelf zijn energie- en stresslevel kan herstellen. Leren aangeven van grenzen, emotie-regulatie, kunnen ontspannen en het aanpakken van irreële gedachten als ”alles moet perfect” en ”ik moet deze klus doen, anders doet niemand het” of ”ik moet mijn collega’s helpen”, zijn hierin essentieel.
